Εκτίοντας ποινή σε ένα... αγρόκτημα
Στις φυλακές Κασσάνδρας Χαλκιδικής οι έγκλειστοι είναι γεωργοί και κτηνοτρόφοι.
Η παραγωγή τους είναι εφάμιλλη σύγχρονων γεωργικών και κτηνοτροφικών μονάδων. Ο πληθυσμός τους, όσο ένα χωριό. Βρίσκονται σε μια από τις πιο εύφορες περιοχές της Ελλάδας και το μόνο που τις διαφοροποιεί από... ένα αγρόκτημα είναι οι αυστηροί κανόνες που διέπουν τις ζωές των 250 κρατουμένων που εκτίουν την ποινή τους εκεί.
Οι αγροτικές φυλακές Κασσάνδρας είναι η μία από τις τέσσερις συνολικά αγροτικές φυλακές που λειτουργούν στη χώρα και, όπως συμβαίνει και στις υπόλοιπες, τα προϊόντα που παράγονται προορίζονται για τη σίτιση των κρατουμένων, προωθούνται σε άλλες φυλακές, ενώ μέρος τους πωλείται σε εμπόρους, πολίτες αλλά και στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους που εργάζονται σε αυτές.
Η ετήσια παραγωγή των αγροτικών φυλακών Κασσάνδρας Χαλκιδικής είναι πραγματικά αξιοζήλευτη. Εξακόσιες κότες που παράγουν 130.000 αυγά τον χρόνο, 40 αγελάδες που παράγουν 120 τόνους γάλα και γεννούν 30 μοσχαράκια, 125 πρόβατα που παράγουν 8 τόνους γάλα, 120 κατσίκες που παράγουν 10 τόνους γάλα και γεννούν 150 ερίφια τον χρόνο, 30 χοιρομητέρες που γεννούν ετησίως 400 γουρουνάκια. Στις φυλακές λειτουργεί επίσης τυροκομείο που παράγει 8 τόνους γραβιέρα και 6 τόνους φέτα, καθώς και αρτοποιείο που παράγει 25 τόνους ψωμί.
Σημαντική είναι η παραγωγή λαχανικών και σιτηρών. Είκοσι τόνοι ντομάτες, μαρούλια, μελιτζάνες, πιπεριές, πατάτες, μπρόκολα και κουνουπίδια, σιτάρι και κριθάρι (230-270 κιλά/στρέμμα), καλαμπόκι (830 κιλά/στρέμμα), σανό (800 κιλά/στρέμμα, κτηνοτροφικά κουκιά (100 κιλά/στρέμμα). Μέρος των σιτηρών, αφού αλέθεται στον μύλο των φυλακών, χρησιμοποιείται για τη σίτιση των ζώων. Στις φυλακές Κασσάνδρας καλλιεργείται και αμπέλι, το οποίο παράγει περίπου 4 τόνους σταφύλι, ενώ ετησίως παράγονται 300 κιλά έως 3 τόνοι ελαιόλαδο. Ο προϋπολογισμός της φυλακής κυμαίνεται στις 500.000-550.000 ευρώ και τα τελευταία χρόνια καταγράφονται κέρδη που πέρυσι έφτασαν τις 60.000 ευρώ. Τα κέρδη από τις φυλακές της Κασσάνδρας αλλά και από τις υπόλοιπες αγροτικές φυλακές που λειτουργούν στην Αγιά Χανίων, την Κασσαβέτεια Βόλου και την Τίρυνθα διαχειρίζεται ειδική επιτροπή. Μέρος τους χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της φυλακής (συντήρηση και αγορά μηχανημάτων, εργαλεία κ.λπ.), ενώ τα υπόλοιπα κατατίθενται σε λογαριασμό του υπουργείου Δικαιοσύνης και χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης στις φυλακές της χώρας.
«Τα κέρδη επενδύονται εκ νέου στους ίδιους τους κρατούμενους», διευκρινίζει στην «Κ» ο γ.γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής του υπουργείου Δικαιοσύνης, Ευτύχης Φυτράκης. Ο εκσυγχρονισμός, η ενίσχυση και η εν γένει «αναζωογόνηση» των αγροτικών φυλακών αποτελούν προτεραιότητα του υπουργείου, εξ ου και από τα τέλη του περασμένου έτους έχει ξεκινήσει σειρά δράσεων που περιλαμβάνει νομοθετικές αλλά και τεχνικές πρωτοβουλίες, προκειμένου οι αγροτικές φυλακές της χώρας να «ζωντανέψουν» και πάλι.
Ηδη, βρίσκεται σε εξέλιξη στενή συνεργασία του υπουργείου Δικαιοσύνης με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τις γεωπονικές σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, προκειμένου να οργανωθούν καλύτερα οι αγροτικές φυλακές αλλά και να βελτιωθεί η ποιότητα των καλλιεργειών συνολικά. «Οι αγροτικές φυλακές ιδρύθηκαν πριν από χρόνια (σ.σ.: οι φυλακές της Κασσάνδρας το 1934) όταν οι ανάγκες ήταν άλλες. Θα πρέπει να εκσυγχρονιστούν στο σύνολό τους, προκειμένου να επιβιώσουν. Προσπαθούμε να ανανεώσουμε τον εξοπλισμό, να βελτιώσουμε τις καλλιέργειες και να εκπαιδεύσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα γίνεται τους συνολικά 730 κρατούμενους που εκτίουν τις ποινές τους σε αυτές. Μην ξεχνάτε ότι δεν είναι αγρότες…», επισημαίνει ο κ. Φυτράκης. Ενδεικτικό των προθέσεων είναι ότι στην Αγιά έχει ήδη ξεκινήσει προσπάθεια για βιολογικές καλλιέργειες, καθώς και για την παραγωγή Προϊόντων με Ονομασία Προέλευσης, ενώ λειτουργεί και ζαχαροπλαστείο.
Τα «πρακτικά» ζητήματα
Ταυτόχρονα με τις δράσεις που στοχεύουν στην αποκατάσταση πρακτικών και τεχνικών θεμάτων, τον περασμένο Δεκέμβριο ψηφίστηκε νόμος (4356/2015) που προβλέπει την αύξηση των ορίων των αρχικών ποινών με αποτέλεσμα να υπάρχει πλέον «ρεύμα» προς τις αγροτικές φυλακές της χώρας, οι οποίες λειτουργούν στα όρια της χωρητικότητάς τους. Για να μεταχθεί ένας κρατούμενος σε αγροτική φυλακή θα πρέπει να έχει εκτίσει μέρος της ποινής του σε δικαστική φυλακή (8 χρόνια σε περίπτωση ισοβίων και το 1/5 της ποινής για καθείρξεις άνω των δέκα ετών), να έχει πάρει τουλάχιστον μία άδεια και να έχει επιστρέψει και γενικώς να έχει καλή συμπεριφορά. Παράλληλα, συνεκτιμάται η προσωπικότητα και η διαγωγή του από την οποία εξαρτάται εν πολλοίς και ο βαθμός ελευθερίας του εντός των αγροτικών φυλακών. Ως προς την προώθηση της παραγωγής, προβλέφθηκε διάταξη με την οποία δημόσιοι οργανισμοί μπορούν να προμηθεύονται προϊόντα από τις αγροτικές φυλακές, χωρίς διαγωνισμό με απευθείας ανάθεση.
Τέλος, από το υπουργείο Δικαιοσύνης εξετάζεται η δυνατότητα να μετάγονται σε αυτές και γυναίκες, προκειμένου να εκτίσουν την ποινή τους. Ωστόσο θα πρέπει να βρεθεί ο τόπος που θα στεγαστούν οι κτιριακές εγκαταστάσεις αλλά και ο τρόπος, καθώς οι γυναίκες δεν δύνανται να ασχοληθούν με βαριές εργασίες και ενδεχομένως οι δραστηριότητές τους να περιορίζονται στην παρασκευή προϊόντων, όπως μακαρόνια, μαρμελάδες κ.λπ.
«Υπάρχουν και στενάχωρες μέρες»
«Υπάρχουν και στενάχωρες μέρες»
Οι συνθήκες στις αγροτικές φυλακές είναι ευνοϊκότερες από αυτές που επικρατούν στις δικαστικές, καθώς μία ημέρα μετράει για τρεις, ενώ οι κρατούμενοι ζουν σε ημιελεύθερο καθεστώς και όσοι εργάζονται αμείβονται με 2,5 ευρώ την ημέρα. «Εδώ δεν βλέπουμε ντουβάρια, κοιτάμε ουρανό», λέει στην «Κ» ο αρχιφύλακας Γιάννης Σαμαράς.
Η δομή των αγροτικών φυλακών Κασσάνδρας είναι «σφικτή» όπως και το ημερήσιο πρόγραμμα των κρατουμένων. Η φυλακή ανοίγει στις 8 π.μ. και κλείνει με τη δύση. Εως το μεσημέρι οι κρατούμενοι εργάζονται σε
ομάδες εργασίας υπό την επίβλεψη σωφρονιστικών υπαλλήλων και των λεγόμενων «λογοτιμητών». Πρόκειται για κρατούμενους, συνήθως ισοβίτες, οι οποίοι έχουν εκτίσει μεγάλο μέρος της ποινής τους και είχαν καλή διαγωγή. Zουν σε ημιελεύθερο καθεστώς, σε ανεξάρτητα σπιτάκια μέσα στην έκταση των αγροτικών φυλακών. Η εργασία για τους κρατούμενους σταματά το μεσημέρι, οι «λογοτιμήτες» ωστόσο εργάζονται εκτός ωραρίου καθώς είναι επιφορτισμένοι με ειδικά καθήκοντα, όπως π.χ. τη φροντίδα των ζώων.
Η ζωή στις φυλακές της Κασσάνδρας κυλάει μάλλον ήρεμα. «Δεν έχουμε προβλήματα», λέει στην «Κ» ο διευθυντής Δημήτρης Αποστολάκης. «Δεν έχουμε αποδράσεις. Ξέρουν και οι ίδιοι ότι οι συνθήκες εδώ είναι καλύτερες από οπουδήποτε αλλού». Βεβαίως και οι αγροτικές φυλακές δεν ξεφεύγουν από τα προβλήματα του σωφρονιστικού συστήματος. «Το πρόβλημα είναι η επανένταξη των κρατουμένων», σχολιάζει ο κ. Αποστολάκης. «Tι κάνουν αφού βγουν από εδώ. Το μόνο που υπάρχει είναι κοινωφελείς εργασίες σε κάποιους δήμους». Οσοι κρατούμενοι αποφασίσουν να αξιοποιήσουν την εκπαίδευσή τους σε αγροτικές εργασίες λαμβάνουν συστατική επιστολή.
Ενα άλλο πρόβλημα είναι οι συνέπειες της κρίσης. «Πριν είχαμε 3,60 ευρώ ημερησίως για κάθε κρατούμενο, τώρα έχουμε 1,90 ευρώ. Μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα δικά μας προϊόντα για τη σίτισή τους αλλά το συνολικό κόστος δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 1,90», εξηγεί ο κ. Αποστολάκης.
Ελλιπές προσωπικό
Σημαντικές είναι και οι ελλείψεις σε προσωπικό. Στις φυλακές Κασσάνδρας εργάζονται 23 άτομα ως προσωπικό φύλαξης και άλλα 25 σε ειδικές υπηρεσίες. «Εχουμε κάνει αλλεπάλληλα αιτήματα στο υπ. Δικαιοσύνης και στο υπ. Οικονομικών», τονίζει ο αρχιφύλακας Γιάννης Σαμαράς. «Για να βγουν οι βάρδιες, κάποιοι δουλεύουν 24ωρο. Χρωστάω 860 ρεπό και προσπαθώ να δίνω άδειες, τουλάχιστον το καλοκαίρι».
Ο Δημήτρης Κουτσούλης είναι ο γεωπόνος των φυλακών και υπεύθυνος για την επίβλεψη των εργασιών, για την ποιότητα της παραγωγής αλλά και την εκπαίδευση των κρατουμένων στην καλλιέργεια και τη φροντίδα των ζώων. «Κάθε Σεπτέμβρη κάνω τον προγραμματισμό του έτους. Βλέπω τι θα καλλιεργήσω και συντάσσω προϋπολογισμό. Παράλληλα εκπαιδεύω τους κρατούμενους. Κάποιοι έχουν αγροτικές γνώσεις και ένα μεγάλο ποσοστό είναι πρόθυμοι να μάθουν. Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που δεν ενδιαφέρονται και τελικά επιστρέφουν σε δικαστικές φυλακές».
Πώς βιώνουν όμως την κράτησή τους οι ίδιοι οι κρατούμενοι; Στην «Κ» μίλησε ένας από τους«λογοτιμήτες» που σε λίγο καιρό αναμένεται να αποφυλακιστεί. «Eργάζομαι στην αποθήκη του γεωργικού. Κάνουμε τον τεμαχισμό του κρέατος και πουλάμε τα προϊόντα», λέει.
Η μέρα του ξεκινάει στις 8 π.μ., δουλεύει έως τις 2 μ.μ. και καλύπτει οποιαδήποτε άλλη έκτακτη εργασία προκύψει. Επισκεπτήριο έχει τρεις φορές την εβδομάδα ενώ κάθε δύο μήνες δικαιούται άδεια 9 ημερών. «Οι συνθήκες εδώ είναι οι καλύτερες δυνατές. Με τις γνώσεις που αποκτούμε, όταν αποφυλακιστούμε μπορούμε να βρούμε δουλειά. Βέβαια, όταν ένας άνθρωπος είναι στη φυλακή, υπάρχουν και στενάχωρες ημέρες...».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου