ΕΝΩΣΗ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΦΥΛΑΚΗΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Σαν βγω απ’ αυτή τη φυλακή, να ξέρω πέντε πράγματα

Το κοινωνικό προφίλ του σωφρονιστικού καταστήματος της Αλικαρνασσού και οι προσπάθειες των κρατουμένων

Της Ευαγγελίας Καρεκλάκη

Οι κρατούμενοι των φυλακών Αλικαρνασσού βρίσκονται στα κελιά τους, μετά τον πρωινό προαυλισμό τους. Μόνο εκείνοι που έχουν πόστο, π.χ. στα μαγειρεία δουλεύουν πυρετωδώς να ετοιμάσουν το βραδινό να πλύνουν την μεσημβρινή λάντζα.
Φυλακές Αλικαρνασσού! Στέκονται εκεί από το 1934! Πόσες χιλιάδες «ψυχές» έχουν βρεθεί πίσω από τα κάγκελα τους. Πόσες ανθρώπινες ιστορίες έχουν γραφτεί στους πετρόχτιστους τοίχους που «παλεύουν» με την φθορά του χρόνου. Πόσες φωνές, οργισμένες, εκδικητικές, απελπισμένες, μετανιωμένες και αμετανόητες έχουν «στοιχειώσει» τους θαλάμους σε μία διαδρομή σχεδόν 90 χρόνων...
Όταν η σιδερένια πόρτα κλείνει πίσω, ακόμα και ο επισκέπτης της μισής ώρας νιώθει βαρύ τον βηματισμό του. Βαρύ πράγμα η φυλακή. «Στενεύει» την καρδιά σου, το μυαλό σου, ακόμα και την αναπνοή σου...
Παρηγοριά ο ήλιος της Κρήτης που απλώνεται γενναιόδωρα στον τεράστιο αύλειο χώρο της φυλακής, της μοναδικής στην Ελλάδα που διαθέτει έκταση πέντε στρεμμάτων με χώμα. Μεγάλη υπόθεση το χώμα. Να το πατάς, να τσαλακώνεσαι, να το μυρίζεις σαν ποτιστεί από την βροχή, να το σκαλίζεις, να το φυτεύεις, να σουτάρεις μια μπάλα...
Μεγάλη υπόθεση το χώμα που σε αυτήν τη φυλακή μοιάζει να έχει «ξορκίσει» το απρόσωπο τσιμέντο, εκείνο που όταν πέσεις μπορείς να σπάσεις τα μούτρα σου και όταν το κοιτάς ώρες ατελείωτες «τσακίζει» την ψυχή σου.
Η φυλακή είναι φυλακή και αυτό δεν αλλάζει στη ζωή και στη συνείδηση του κάθε κρατουμένου. Υπάρχουν όμως πράγματα που σίγουρα μπορούν να αλλάξουν την καθημερινότητα του. Μικρά πράγματα, αυτονόητα για τον υπόλοιπο κόσμο έξω από τα κάγκελα, που όμως για τους φυλακισμένους λειτουργούν ως «σημεία αποσυμπίεσης». Μικρά πράγματα κοινωνικής προσφοράς που βοηθούν στον αυτοσεβασμό τους γιατί τους κρατούν «ζωντανούς» και χρήσιμους.
Η αδράνεια του μυαλού και της ψυχής μέσα σε μία φυλακή είναι ο μεγαλύτερος εχθρός των κρατουμένων αλλά και των ίδιων των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά διεύθυνση και προσωπικό που εδώ και πολλά χρόνια αγωνίζονται να δώσουν ένα άλλο προφίλ στο σωφρονιστικό κατάστημα, να δώσουν κίνητρα στους κρατούμενους αλλά και να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο του τόπου.
Δεν τρέφουν αυταπάτες. Η φυλακή δεν είναι κοινωνία αγγέλων. Με δεδομένες τις ισχύουες συνθήκες, δεν υπάρχει και ομοιογένεια μεταξύ των κρατουμένων. Όλοι με όλους, ανεξάρτητα από προσωπικότητα, ιστορικό, εξαρτήσεις...Χωρίς κανένα κριτήριο με μοναδική λογική αυτή του γενικού «τσουβαλιάσματος». Όμως καθημερινά συναναστρέφονται με εγκλείστους. Γνωρίζουν πολύ καλά «τι καπνό φουμάρουν» και μπορούν να διακρίνουν εκείνους που οταν τους δώσεις κίνητρο, θα ανταποκριθούν με τον θετικότερο τρόπο.
Φυλακή δεν είναι μόνο τα μαχαιρώματα, τα ναρκωτικά, οι εκβιασμοί και οι «υπόγειες» διαδρομές...Στις ελληνικές φυλακές του 2014 όπου στοιβάζονται περίπου 15.000 κρατούμενοι υπό απάνθρωπες συνθήκες, καταργώντας κάθε έννοια σωφρονισμού, υπάρχουν κάποιοι «κουζουλοί», οι οποίοι έχουν βάλει πείσμα να φτιάξουν λίγο τα πράγματα, όσο τουλάχιστον περνάει από το χέρι τους. «Σύμμαχοι» τους σε αυτήν την υπερπροσπάθεια, ορισμένοι κρατούμενοι, οι οποίοι έχουν την θέληση και διαθέτουν το μορφωτικό υπόβαθρο προκειμένου να συνεισφέρουν με τον τρόπο τους στην επιμόρφωση συγκρατουμένων τους όσο και στο να αλλάξει επί της ουσίας προφίλ το σωφρονιστικό κατάστημα.
Και δεν μιλάμε μόνο για τα εργαστήρια της φυλακής, τα μοναδικά στην Ελλάδα, τα οποία πλέον αποτελούν παράδοση. Η έκθεση των κρατουμένων της Αλικαρνασσού με τα κεραμεικά, τις αγιογραφίες, τις κορνίζες και διάφορες άλλες χειροτεχνίες που βασίζονται στην ξυλογλυπτική, έχει γίνει πλέον θεσμός, στην πλατεία Δασκαλογιάννη.

Βιβλιοθήκη με 9000 βιβλία!

Είναι συγκινητικό ότι σήμερα οι φυλακές Αλικαρνασσού διαθέτουν την μεγαλύτερη βιβλιοθήκη μεταξύ των σωφρονιστικών καταστημάτων στην Ελλάδα, με περίπου 9000 βιβλία όλων των ειδών. Βιβλία που αποκτήθηκαν με πολύ τρέξιμο και αλληλογραφία προκειμένου να εμπλουτιστεί η «φτωχική» βιβλιοθήκη που διέθετε το σωφρονιστικό κατάστημα.
Και όπως αποδείχτηκε, η προσπάθεια άξιζε τον κόπο αφού η ανταπόκριση είναι μεγάλη. Όπως πληροφορούμαστε, μεγάλη ζήτηση έχουν τα βιβλία που αναφέρονται στην ελληνική ιστορία και κυρίως «η ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου».
Στον μικρό αλλά καλαίσθητο χώρο της βιβλιοθήκης, υπάρχει και κάτι άλλο που τραβάει την προσοχή. Ένας μαυροπίνακας στον οποίο αναγράφονται αγγλικές λέξεις και η επεξήγηση τους στα Ελληνικά και μερικά θρανία.
Σε αυτόν το χώρο κρατούμενοι διδάσκονται ξένες γλώσσες. Οι Έλληνες Αγγλικά και Ιταλικά, ενώ οι αλλοδαποί μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν και στα Ελληνικά. Δάσκαλος τους ένας συγκρατούμενος, μεγαλύτερος σε ηλικία, ο οποίος προσφέρει με χαρά τις γνώσεις του σε όσους θέλουν να μάθουν.

Το φυτώριο

Ιδιαίτερη αναφορά όμως θα πρέπει να γίνει και στο φυτώριο της φυλακής Αλικαρνασσού που σήμερα αποτελείται από 2000 πευκοειδή, ενώ στην παρούσα φάση δοκιμάζονται ροδιές αλλά και χαρουπιές.
Με πρωτοβουλία της Διεύθυνσης και της Ένωσης Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Αλικαρνασσού που κινητοποιήθηκαν για την εξασφάλιση των σπόρων, κρατούμενοι έχουν αναλάβει την φροντίδα και την επιμέλεια των φυτών. Όπως αναφέρεται, σκοπός είναι να διατεθούν αυτά τα δενδράκια σε δήμους, σχολεία, πολιτιστικούς συλλόγους και σε άλλους φορείς που θα ενδιαφερθούν για δενδροφύτευση. Υπάρχει σκέψη και για δημιουργία φυτώριου με καλλωπιστικά φυτά, τα οποία ίσως πωλούνται στο πλαίσιο της καθιερωμένης ετήσιας έκθεσης και τα έσοδα θα διατίθενται στο ταμείο απόρων. Μέχρι και κομποστοποίηση έχουν κάνει οι κρατούμενοι των φυλακών και όπως σημειώνουν με νόημα κύκλοι της φυλακής «τίποτα οργανικό δεν πετιέται».

 

“Όραμά μας η δημιουργία του λαχανόκηπου”

Ζητούν τη βοήθεια των Αρχών

Αυτές οι μικρές παρεμβάσεις έφεραν την «μεγάλη ιδέα». Μία ιδέα, η υλοποίηση της οποίας είναι εφικτή, αρκεί να υπάρξει ανταπόκριση από την δημοτική Αρχή.
Αυτό που οραματίζονται σωφρονιστικοί και κρατούμενοι είναι η δημιουργία ενός λαχανόκηπου με σκοπό τα προϊόντα που θα παράγονται να διατίθενται στα κοινωνικά παντοπωλεία του Ηρακλείου ή σε άπορες οικογένειες που θα επιλέγουν οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου.
Μπροστά ακριβώς από το κτίριο των φυλακών Αλικαρνασσού απλώνεται μία έκταση περίπου 32 στρεμμάτων, η οποία σήμερα παραμένει αναξιοποίητη. Μόνο ξερόχορτα φυτρώνουν σε αυτήν.
Αυτό που προτείνεται από την πλευρά της φυλακής είναι να διατεθεί η χρήση της προκειμένου με ευθύνη του σωφρονιστικού καταστήματος να την καλλιεργούν κρατούμενοι, οι οποίοι έχουν τις γνώσεις ενώ ταυτόχρονα πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για ένα τέτοιο εγχείρημα.
Όλα τα κηπευτικά που θα παράγονται θα δίνονται σε οικογένειες του Ηρακλείου που στις εποχές που διανύουμε δοκιμάζονται σκληρά από την οικονομική κρίση και την ανεργία. «Εμείς απλά θέλουμε να προσφέρουμε στην κοινωνία. Είμαστε εδώ και υψώνουμε το χέρι μας. Λέμε στους αρμόδιους: Μην μας αξιοποιήσετε, εκμεταλλευτείτε μας. Ακόμα και μία φυλακή μπορεί να δείξει ότι έχει κοινωνικό πρόσωπο. Μπορούμε να προσφέρουμε σε συνανθρώπους μας που υποφέρουν. Έχουμε την όρεξη, έχουμε την διάθεση, έχουμε τις γνώσεις και θέλουμε να προσφέρουμε» λένε μέσω της «Π» σωφρονιστικοί και κρατούμενοι.Το εγχείρημα αυτό αποτελεί ουσιαστικά την πρώτη μεγάλη προσπάθεια σωφρονιστικών και κρατουμένων για «άνοιγμα» στην κοινωνία που δοκιμάζεται σήμερα περισσότερο από ποτέ.

http://www.patris.gr/articles/258924/171033#.Uydrq6KuqCk
http://www.patris.gr/articles/258924?PHPSESSID=lobt03sm43ob7ir6aegugmf1b7#.UydrjaKuqCk
http://www.patris.gr/articles/258924/171034#.UydrrqKuqCk